Heb je je ooit afgevraagd waar de traditie op de Dag van de Arbeid vandaan komt? In Frankrijk is 1 mei een vrije en doorbetaalde dag sinds 1947, maar de traditie van het lelietje-van-dalen is veel ouder. De geschiedenis van de kleine klokjesbloem gaat terug tot de Renaissance en Karel IX. Ook in de Oudheid, van de godin Flora bij de Romeinen tot Ostara bij de Germanen, bestonden er al bloemenfeesten ter ere van de lente.

Van de Renaissance tot het Vichy-regime

In de Renaissance was het gebruikelijk om op 1 mei een bloeiende tak aan elkaar te geven. Toen de koning in 1560 een bezoek bracht aan de Dauphiné kreeg hij een takje lelietjes-van-dalen. Het jaar daarop zou hij de bloem met klokjes zelf zijn gaan uitdelen aan de dames van zijn hof.

Maar het lelietje-van-dalen is niet altijd geassocieerd geweest met 1 mei: tijdens de Revolutie bijvoorbeeld werd het gekoppeld aan 7 Floréal (26 april), de dag van de republiek. (Floréal was de achtste maand van de Franse republikeinse kalender. De naam betekent: bloemmaand). Op de Dag van de Arbeid gaven de mensen elkaar toen een rode roos.

Witte lelietjes-van-dalen of rode rozen

Het lelietje-van-dalen kwam aan het eind van de 19e eeuw weer in de mode, dankzij de populaire zanger Felix Mayol, die altijd een takje van het lelietje-van-dalen op zijn jasje droeg, maar ook dankzij een feest dat op 1 mei 1900 door de grote Parijse couturiers werd georganiseerd en waarbij de dames een bosje lelietjes-van-dalen in hun handen kregen. Maar de rode roos bleef het lelietje-van-dalen op 1 mei verdringen tot 1941.

Onder maarschalk Pétain werd het lelietje-van-dalen opnieuw geïntroduceerd op 1 mei en in verband gebracht met het ‘feest van arbeid en sociale harmonie’ van het Vichy-regime. (Vichy-Frankrijk is de gebruikelijke benaming voor Frankrijk onder het autoritaire bewind van maarschalk Philippe Pétain tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onder dat Vichyregime heette Frankrijk officieel État Français en zetelde de regering in de stad Vichy. Het Vichyregime duurde van 10 juli 1940 tot 20 augustus 1944. Gedurende die tijd collaboreerde het regime in steeds sterkere mate met Duitsland).

Volgens Pétain deed de rode roos te veel denken aan het communisme. De witte bloem bleef sindsdien geassocieerd met de Dag van de Arbeid tot de dag van vandaag.

Aart Sierksma

Bron: Pourquoi offre-t-on du muguet le 1er mai ? [Myriam Lebret]