4 november 2019/in Saône-et-Loire (71), Vertaald uit lejsl /door Aart Sierksma

De vrouwen uit de Morvan waren in de vorige eeuw beroemd als min. Nourrice in het Frans. (Een min, ook wel stilster, zoogster, voedster of zoogvrouw genoemd, in verouderde vorm minnemoeder of minne, is een vrouw die het kind van een ander borstvoeding geeft. Meestal gebeurde dit tegen een vergoeding). Ze wisten precies wat ze moesten doen om veel melk te produceren en te houden. Op de dag van de bruiloft bijvoorbeeld, werden de klokken in het dorp extra lang geluid, in de hoop dat de toekomstige moeders maar veel melk zouden gaan geven. Zwangere vrouwen werden naar speciale fonteinen gestuurd om daar hun borsten in te smeren en ze daarna te wassen. Aansluitend moesten ze een munt of een speciaal daarvoor geprepareerde kaas in het water gooien om daarna van dat bijzondere water te drinken.

Voedsters in hoog aanzien

Deze minnemoeders ondervonden veel waardering en respect. In de jaren rond 1830 werden de vrouwen uit de Morvan uitgenodigd hun melk te geven. Er waren twee categorieën minnemoeders in die tijd.

Moeders die naar de stad vertrokken en moeders die thuis bleven

Sommige jonge minnemoeders verlieten direct na de geboorte van hun kind hun dorp om naar de stad te gaan. Hun eigen pasgeboren kind, dat nog geen moedermelk had gedronken, werd achtergelaten bij familie of bij een voedster. Na twee jaar afwezigheid keerden ze terug naar het dorp om daar een tweede kind te maken. Na de geboorte vertrokken ze weer om hun melk in de stad te verkopen.
Andere moeders verwelkomden, naast hun eigen kinderen, de kinderen van de vertrokken minnemoeders. Daarbij kregen ze ook nog kinderen van de Parijse arbeidersklasse, ambachtslieden en arbeiders die hun kinderen niet thuis konden voeden. Ze werden ‘nourrices à boire’ genoemd.

Rijke families in Parijs stuurden agenten naar de Morvan om voedsters en kindermeisjes te werven. Daarnaast had je allerlei agenten die op eigen houtje op onderzoek gingen en hun bevindingen aan de man probeerden te brengen. Ook waren er vrouwen die zelf het platteland verkenden en jonge vrouwen en moeders bezochten.
Daarna gingen ze naar Parijs om contact te leggen met geïnteresseerde rijke families, contracten te sluiten en konvooien te organiseren om de ‘Morvandelles’ naar de hoofdstad te begeleiden.

Om misbruik te voorkomen werd op 23 december 1874 een wet aangenomen om zuigelingen en minnemoeders beter te beschermen.

Komende vrijdag is er een toneelstuk over dit onderwerp te zien.

L’histoire des nourrices du Morvan racontée sur la scène du théâtre d’Auxerre par des Nivernais, ce vendredi https://www.lyonne.fr/auxerre-89000/loisirs/l-histoire-des-nourrices-du-morvan-racontee-sur-la-scene-du-theatre-d-auxerre-par-des-nivernais-ce-vendredi_13677487/

Aart Sierksma

Bron: Les Morvandelles au coeur de l’industrie de l’allaitement [Claude Chermain